Yaz tatilinin gelmesi ile birlikte son günlerde sıkça karşılaştığımız sorular; Stajyer öğrencilere ne kadar ücret vereceğiz? SSK ya bildirecek miyiz? Gelir Vergisi ve Damga Vergisi ödeyecek miyiz?
Bu soruların cevabını ikiye ayırmak gerekiyor. 1) 3308 sayılı yasaya tabi olarak staj yapan Mesleki ve Teknik Okul Stajyerleri, 2) Yüksek okul ve Üniversitelerde okuyan öğrencilerin mecburi okul stajları.
Ve hatta üçe ayırıp üçüncü maddede de 3568 e göre staj yapanların durumuna bakmakta da fayda var diye düşünüyorum.
Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumu Öğrencilerinin Durumu:
3308 sayılı Meslek Eğitimi Kanununa göre “Yirmi ve daha fazla personel çalıştıran işletmelerin, çalıştırdıkları personel sayısının yüzde beşinden az, yüzde onundan fazla olmamak üzere, mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumu öğrencilerine beceri eğitimi yaptırması zorunludur.”
İşverenlerce, bu ortaokul ve lise öğrencilerine Yaşlarına uygun olan Asgari ücretin %30 undan az olmamak üzere Ücret ödenmek zorundadır. Bu ücretler ile ilgili işverenin SSK pirimi, Vergi ve Damga Vergisi ödeme zorunluluğu yoktur. (Asgari ücreti aşan ödemeler Gelir Vergisi ve Damga Vergisine tabidir)
Okul bu öğrencileri staj yaptıkları süre boyunca İş kazaları ve meslek hastalıkları ile hastalık sigortası yönünden sigortalı yapar. Öğrenciler gelecek iş hayatlarında da bu sigorta numaralarını kullanırlar. Ancak, Bu süre zarfında malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları yönünden herhangi bir prim ödenmediğinden, gelecekte emeklilik ile ilgili hesaplamada bu süreler dikkate alınmayacaktır. Öğrencinin eğitimi sırasında işyerinin kusuru halinde meydana gelecek iş kazaları ve meslek hastalıklarından işveren sorumludur.
İşverenin dikkat etmesi gerekenler: Okuldan staj ile ilgili gerekli evrakları alarak öğrenciye özlük dosyası açması, Öğrencinin çalıştığı günleri puantaj kayıtlarında göstermesi, Asgari ücretin %30 undan az olmamak üzere Ücret Bordrosu düzenleyerek imzalatması, Çalıştırma süresinin staj süresini aşmamasına özen göstermesi gerekecektir.
Yüksek Okul ve Üniversite Öğrencilerinin Durumu:
Bir öğrencinin stajyer sayılabilmesi için, eğitim yaptığı kurumun statüsünde mecburî staj şartı bulunması ve okul tarafından bir iş yerine uygulamalı eğitimini yapmak üzere belirli bir süre ile gönderilmesi gerekmektedir.
Bu öğrenciler 4857 sayılı iş kanunu, 506 sayılı SSK kanunu ve 3308 sayılı meslek eğitimi kanunu hükümlerine tabi olmadıklarından, İşverenin bu öğrenciler için ücret ödeme ve SSK pirimi hesaplama ve SSK ya bildirme zorunluluğu da yoktur.
Ancak Bu öğrencilere ücret ödenmesi halinde bu ücretler, Gelir Vergisi Kanunu madde 23 de, Gelir Vergisinden istisna edilen ücretlerin içinde yer almadığından Gelir vergisi ve Damga Vergisine tabi olacaktır.
İşverenin dikkat etmesi gerekenler: Okuldan Staj ile ilgili evrakların alınarak öğrenciye özlük dosyası açılması. Öğrencinin çalıştığı günlerin puantaj kayıtlarında gösterilmesi, Ücret ödenmesi halinde Ücret Bordrosu düzenlenerek imzalatılması. Ve en önemlisi okul staj süresinin bir gün dahi dışına çıkılmaması. Aksi takdirde Sigortasız işçi çalıştırmış durumuna düşülmesi ve cezai yaptırımla karşılaşılması kaçınılmazdır.
SM ve SMMM lik Stajını Yapanların Durumu:
En vahim durumda 3568 sayılı yasaya göre SM ve SMMM lik stajını yapanların durumudur. Zorlu Staja başlama sınavını verenlerden, 4 yıllık üniversite mezunu olanların 2 yıl, 2 yıllık yüksek okul mezunu olanların 4 yıl ve Ticaret Lisesi Mezunu olanların 6 yıl olan staj süreleri boyunca SSK, Gelir Vergisi ve Damga Vergisi ödeyerek, hiçbir istisna uygulanmadan staj yapmaya çalışmaları ve Staj bitirme sınavını vermeleri gerekmektedir.
İşverenin dikkat etmesi gerekenler: 4857 sayılı iş kanununa göre işverenin yerine getirmesi gereken tüm yükümlülükler.
SMMM Bülent FIÇICI
